26th October 1779

transcription

[26th October 1779]
26

gepasseerde nagt seer kout, gestormd uit den w. een weinig stof regen. so dat supponeer dat het omtrent de Caap sterk geregend heeft. nog sterke weste wind, dog helder even bewolk vertrokken o: t n: al langs de rivier, die hier in syne spruiten verscheide hoge klip eilandtjes maakt. synde so als overal hier langs dese rivier so vol bomen. dat men selfs van een hoogte niet dan hier en daar enig water siet blinken.

na drie uren marcherens quamen tegen over de kraal der ogoqua. sond een hottentot na hun toe, also wy niets van hun legplaats in de rivier om het geboomte konden sien. drie bosjemans waar van eene die gisteren weg liep was quamen by my. en horende dat er een zeekoei gisteren geschoten was, gingen zy er

[page 5]
vliegens als wolven na toe. sy seiden niet ver van hier te leggen en onder de keinkeis te horen. vertrokken om een uur en arriveerden na driequart myl, tegen over de ogoqua, also sy verder op getrokken waren.
hun ghauwaap, genaamt ńaba ńoe, ťouw 'oab, of touw oab naba noeb. kwam my tegen met vier van syn volk, brengende twe schapen en een pot melk voor my ten present. hy was een oud man, die mank gong door een pyl aan syn knie. dien hy van de bosjemans gekregen hadde. áw nameiqua hieten die bosjemans die ten zuiden van hem lagen. hy scheen een goedaardig man en meer verstand dan de rest te hebben.
hy klaagde ook dat de geissequa dien hy ook Combecoe of qua noemde, dus klaagd de ene kraal over de andere.
sy waren alle gesneden, dog seiden dat sy het nu niet meer deden omdat sy seiden dat sy er swak van wierden; dit seiden zy mogelyk om dat sy sagen dat ik het niet goedvond. egter zyn er ook onder die niet gesneden zyn.
sy seiden dat sy vrienden onder de briquas hadden, dog dat onder die natie de kindersiekte heerste en dat sij daardoor geen gemeenschap meer met hun hebben de rivier hiet koeroemena is een kleine rivier die geen water loop altyd houwd en in dese rivier loopt, dus moet het na gedagten de keinkaap of sulke rivier syn, n:b: doordien wy geen anderen ene lopende rivier gesien of van 't bosjemans volk gehoord hebben.
[in margin:] n:b: sedert weet ik dat hy half so groot als oranje rivier is altyd water houd en agter in 't namacqua land in zee loopt.
nou ei koe en hoekeikoe leggen ten noorden de ogoqua en syn bosjemans. vroeg de kawaup na de briquas.
en hy seide dat hy wat van hun taal sprak. vond eenige woorden die meest overeens kaffers waren dog water hieten sy betsi. matsiboa was een kapitein en hieuw veel meiden. mocodoe ook een capitein. kakobaab legt agter in de briqua.
gingen na de twede spruit der rivier die wy seer diep en seer breed vonden vol zeekoeien, n:b: de kauwaup sei my dat een van syn volk in het swemmen een been door een dier dieren af gebeten was en nog leefde, en een dood. hier was het bos seer breed so dat niets als digt by 't water konden sien. kwetsten enige zeekoeien met myn gordel pistool en deed een schoot na een zeekoei digt by de kauwaup en drie der synen, dat sy byna omver vielen. sy keerden met my te rug en sliepen by ons, wy hieuwen strikt wagt.

[page 6]
ook waren er drie leeuwen, die varsch voor ons gelegen hadden opgesprongen en weggelopen. in het terug komen toonden sy my daar de geissiqua en Coraqua kraal, hun bekropen hadden om hun te bevegten en het vee weg tenemen er waren er twe drie van weerskanten doodgebleven. sy begraven al onder het vegten so mogelyk hunne doden, als sy retireeren moeten, doden sy de gevangenen en gekwetsen selfs vrouwen en kinders, dog de ogoqua seiden sy deden niets aan de laatste twe, en hieuwden die by sig (op dese eilanden in dese bossen syn sy wel beschut, daarom leggen sy daar, synde er hier anders overal buiten langs de rivier seer schoon gras en een charmanten oord, dese eilanden syn hier velen so hoog dat sy selden onderlopen by hoog water.
sy wesen my een daar een hoge kop op was daar gingen sy dan na toe. enigen van hun volk waren na de bricquas gegaan.
sagen er [word cancelled] omtrent twintig aan den overkant. sy bestaan in 't geheel in omtrent 100 so mans vrouwen als kinderen Sijnde er 23 hutten vier op een klein en 19 op een groter eiland, sy hadden tamelyk vee, koejen schapen en bokken al het selfde soort als de namneiqua.

translation

[26th October 1779]
26

Very cold last night. Storms from the west. A light drizzle, so that I presume therefore that it rained heavily around Cape Town. A strong west wind still, but clear; a few clouds.

Departed east by north always along the river, which here forms various high-lying stony islands in its streams, it being, as everywhere along this river, so full of trees that even from a height one cannot see the glint of water except here and there. After walking for three hours we arrived opposite the kraal of the Ogequa. Sent a Hottentot to them as we could see nothing of their dwellings by the river because of the trees. Three Bushmen, among whom was the one that had run away yesterday, came to me and hearing that a hippopotamus had been shot yesterday flew to it like wolves.

[page 5]
They said they lived not far from here and that they belonged to the Kein keis. Departed at one o’clock and after three quarters of a mile arrived opposite the Ogoqua because they had moved further up. Their Ghauwaap, called Naba noe, touw óab, or Touw oab naba noeb, came to meet me with four of his people, bringing two sheep and a pot of milk as a present for me. He was an old man who walked with a limp because of an arrow-wound in his knee, which he had got from the Bushmen. The Bushmen call those who live to the south of them Áw nameiqua. He seemed to be a good-natured man and to have more intelligence than the rest. He too complained about the Geisiqua, whomhe also called Combecoe or Qua. Thus one kraal complains about an other. They were all cut but said that they did not do it any more now because they said they became weak from it. They said this probably because they saw that I did not think it a good thing. Among them, however, there are those who are not cut.
They said they had friends among the Briqua but that the the smallpox raged among that people and that for this reason they had no longer had relations with them. The river called Koeroemana is a small river, which always flows and runs into this river. On consideration this must therefore be the Keinkaap or some such river because we have seen no other running river and have heard of no other from the Bushman people. (N.B. Have since learned that it is half the size of the Orange River, always contains water, and runs into the sea in the furthest part of Namaqualand.)

The Nou ei hoe and Hoekeikoe lie to the north of the Ogoqua and are Bushmen. Asked the Gauwaap about the Briquas and he said that he spoke a little of their language. Found some words that were closest to the Caffres’ language but they call water “betsi". Matsiboa was one of their chiefs and kept many women. Mocodoe was another chief. Kakobaab at the extremity of of the Briqua.

We went to the second stream of the river which we found to be very deep and very wide and full of hippopotamus. N.B. the Gauwaap told me that one of his people while swimming had a leg bitten off by one of these animals and was still alive; one was dead. The forest was very wide at this place so we could see nothing, except when close to the water. Wounded some hippopotamus with the pistol from my belt, and let off a shot at a hippopotamus close to the Kauwaap and three of his followers, so that they nearly fell over [from surprise]. They came back with me and slept at our camp. We kept strict watch.

[page 6]
There were also three lions lying close before us that sprang up and ran away. On our return they showed me where the Geisiqua and Koraqua kraals had stalked them to fight them and had stolen their cattle. Two or three on each side were left dead. When possible, they bury their dead even while fighting; if they have to retreat they kill prisoners and the wounded, even women and children. But the Ogoqua say they do not harm the last two but kept them with them. They are well protected on these islands and in these forests and that is why they live there, there being also everywhere here beyond the banks of the river very fine grass; it is a delightful place. Many of the islands are so high here that they are are seldom submerged at high water. They showed me one on which there was a high hill to which they go at that time. Some of their people had gone to the Briquas. We saw about twenty of them on the other side. There consist all in all of about a hundred, men, woman and children.. There are more than twenty-three huts; four on a small island and nineteen on a larger one. They had a fair amount of livestock: cows, sheep and goats, all of the same kind as the Namneiqua.