Journals

Fourth Journey (MS 107/3/1-2)

26th September 1779


transcription

[26th September 1779]
26

het selfde weer en wind die meest na de son drie a vier uur onder is even oostelyk word. Seer warm door het warme rosse losse caro sand. de wind fris en met de son om. term: 68 - 100 - 80.
barometer gaf 2165 voet.

62 12
27 van 't Zenith 48
comple: 90 0
1 zuider decli: 16
brete: 29 4

n:b: dus is de coers noordelyker gevallen.

sag gisteren met het ondergaan der son een dier dat na een rhinoster geleek tegen een heuvel staan, het was te ver en de son aan het onder gaan, myn jonge koerikei; siet so goed met syn blote oog als ik met myn sak kyker.
de grote verandering in de hette sedert Engelbregt doet myn neus nu en dan bloeden; gisteren at ik een wilde komkommer die so bitter was dat ik er van siek was en vomeerde, dus ook een mooye hottentot.
onder dese bosjemans waren vier middelmatige frisse jonge karels, broers. zy waren uit het oosten gisteren hier gekomen, waren seer vriendelyk, en vrij, en bragten my dese morgen melk; er waren maar drie kinderen en een jonge meid. en twe ouden. hadden nooyt sulk volk als ik gesien. gaf hun enige tabak en sy sogten deses velds stenen voor my zynde differente soorten paebles en vuurstenen.
het veld is hier losser sand grasveld, zynde dit grasveld bosjemans of tanneina. peilde verdere coers o n o 3 gr n: synde op het compas het veld doorgereden wysende my een hottentot dese enigste waterplaatsen hy had sulks van de bosjemans vernomen.

vonden gepasseerde nagt by maneschyn over dit vlakke land rydende, een struisnest waar in 12 even aangebroeide eyeren dog goed en in de buiten cirkel so als te voren beschreven van het struis nest seven seer varschen. het mannetje, schoon het mede broeid, maakt sig een nest in het sand digt by het eiernest.

[page 37]
het water is hier so schaars en niet goed van smaak egter niet brak, wy moeten de ossen twe aan twe laten drinken, en dan weer vol laten lopen en uitgraven.
vertrokken oost. n: oost 3 gr n: aan en arriveerden na 10 uren en een half rydens aan Sandfontein de legplaats van Pinar dewelke daar vond, hy was in 21 dagen van de oliphants dood tot hier gegaan, had twe oliphanten en dertien zeekoejen geschoten. al langs de linker oever der rivier die geen watervallen maar wel ruisingen over riffen, en seer grote draayen had. vond myn twe hottentotten en myn wagen alles in order, zy waren my van dien kant niet verwagtende, zynde ik de eerste die met een wagen dit pad gegaan is, tot een myl van camma sous, hadden wy sware rossand ruggens, daar na kesel vlakte hard, en meest de helft tot by sandfontein los ros caro vergruisd sand alles bosjes, en meer klipheuvels, en 400 voet op. sag de riviersplaats een en een half myl in 't noord noord oost, tussen gebergte egter niet seer hoog. Loopt o ½ z. dus is de caart van brink volkomen in desen mis

translation

[26th September 1779]
26

The same weather and wind which mostly becomes light easterly three to four hours after sunset. Very hot on account of the loose, hot reddish-brown Karoo-sand. The wind fresh, veered with the sun.
Thermometer: 68-100-80.
Barometer gave 2165 feet.

degrees 62 minutes 12
27 from the Zenith 48
90 0
1 Southerly declination 16
Giving latitude: 29 4

N.B. our route fell in a more northerly direction.

As the sun was setting yesterday saw an animal that looked like a rhinoceros; standing against a hill; it was too far and the sun was going down (my lad Koerikei sees as well with the naked eye as I can with my pocket-glass).
The great change in the heat since Engelbrecht’s makes my nose bleed from time to time. Yesterday I ate a wild cucumber which was so bitter that I became ill from it and vomited, as did also a handsome Hottentot.
There were four fine young fellows of middle stature among these Bushmen, brothers. They had arrived here from the east yesterday. They were very open and friendly and brought me milk this morning. There were only three children and a young girl and two older people. Had never seen people like me. Gave them some tobacco and they searched the countryside around here for stones for me, there being different kinds of pebbles and flints. The veld here is looser sandy grassland; this grass-land consists of bushman-grass, or Tanneina. Plotted our course ahead: east-north-east 3 degrees north. Have used the compass to travel over this countryside, with a Hottentot showing me the very few waterholes. He has learned this from the Bushmen.

Last night, while travelling over this flat country by moonlight we found an ostrich nest which had twelve eggs that had been sat on but were still good. In the outside circle (as in the previous description of the ostrich nest) there were seven very fresh ones. The male, even though he also sits on them, makes himself a nest in the sand close beside the nest with the eggs.

[page 37]
Water here is very scarce, and it does not taste good (but not brack). We have to let the oxen drink two at a time, digging and letting it fill up again each time.

Departed east-north-east 3 degrees north, and reached Sandfontein, Pienaar’s cattle-post after ten and a half hours’ travel and found him there. It took him twenty-one days to reach here from the dead elephant. He had shot two elephants and thirteen hippopotamus along the left bank of the river, which has no waterfalls but does have rapids over reefs and very large bends. Found my two Hottentots and my wagon all in good order. Because I am the first to come this way by wagon they were not expecting me to come from this direction. Until a mile from Camasauws we had heavy, reddish brown, sandy ridges; thereafter hard pebbly flat stretches and more than half of the way to Sandfontein we had loose reddish-brown and gravelly Karoo sand. Shrubs everywhere and more stony hills up to 400 feet high. Saw where the river lay, one and a half miles to the north east, between a mountains which are not, however, high. Runs east half south. Thus Brink’s map is totally inaccurate in this.